Ái NhÆ° giống má»™t người chậm chạp nhÆ°ng lặng lẽ Ä‘i trên lối Ä‘i của riêng mình, kiên định suốt gần ba mÆ°Æ¡i năm. Và đến nay, ở tuổi này, Ái NhÆ° vẫn thấy mình không còn thời gian để buồn hay tiếc, để nghÄ© về những gì Ä‘ã mất. Chị vẫn sống và làm việc, kỹ lưỡng đến từng chi tiết. Để má»—i khi cánh màn nhung mở, Ä‘èn bật sáng, vở diá»…n lần lượt Ä‘i vào tâm trí khán giả, tinh tÆ°Æ¡m và chắt lọc. Giống nhÆ° má»™t người mẹ, chăm sóc cho những đứa con của mình, để má»—i khi bÆ°á»›c ra đường, chúng đều thÆ¡m tho, tá»­ tế…

1.Sân khấu Hoàng Thái Thanh má»›i mở được gần má»™t năm. Kịch mục chÆ°a quá dày. NhÆ°ng vá»›i vở má»›i "Ná»­a đời ngÆ¡ ngác" Ä‘ã bán hết vé trÆ°á»›c ba tháng. "Ná»­a đời ngÆ¡ ngác" dá»±a theo truyện ngắn "Chiều vắng" của Nguyá»…n Ngọc TÆ° và do NSƯT Thành Há»™i dàn dá»±ng. Thành Há»™i và Ái NhÆ° Ä‘ã Ä‘i cùng nhau suốt chặng đường dài, nhÆ° má»™t cặp Ä‘ôi tri ká»· không tách rời trên sân khấu. Họ há»— trợ và cùng tôn nhau lên trÆ°á»›c khán giả.

Còn trong hậu trường, họ cùng ý hÆ°á»›ng để gầy dá»±ng má»™t sân khấu nghiêm túc, cùng dàn dá»±ng những vở diá»…n mà họ tin rằng, Ä‘ó má»›i là sân khấu Ä‘ích thá»±c. Chắt chiu từng nét diá»…n, từng chi tiết của đời sống, để Ä‘Æ°a lên sân khấu nhÆ° má»™t dấu ấn. Má»—i vở diá»…n của họ đều để lại má»™t ấn tượng đặc biệt, nhÆ° bá»™ ba vở diá»…n "Thá»­ yêu lần nữa", "Màu của tình yêu", "Cảm Æ¡n mình Ä‘ã yêu em" được dàn dá»±ng trên sân khấu kịch Idecaf gần chục năm trÆ°á»›c.

Aí NhÆ° vai Bà Mai trong vở Ná»­a đời ngÆ¡ ngác.

Có biết bao lá»›p khán giả Ä‘ã khóc và Ä‘ã quay lại sân khấu ấy, trÆ°á»›c ánh Ä‘èn ấy để được khóc lại nhiều lần. Tất nhiên, khóc không phải là cái để chấm má»™t vở diá»…n hay. NhÆ°ng nó cho thấy Ä‘ó là má»™t vở diá»…n gây được sá»± xúc Ä‘á»™ng mãnh liệt vá»›i nhiều người.

Quay lại vá»›i "Ná»­a đời ngÆ¡ ngác". Thành Há»™i dá»±ng vở nhÆ°ng người ta vẫn nhận ra sá»± chăm chút chi tiết của Ái NhÆ° cho những nhân vật của họ. Và cái cách diá»…n mà nhÆ° không của chị trong vai bà Hai cÅ©ng tạo được ấn tượng thật mạnh, vì sá»± dữ dá»™i trái ngược vá»›i những vai có phần yếu á»›t và quá nữ tính hoặc trong sáng ngây thÆ¡ từng tạo nên dấu ấn về phong cách của chị trong hÆ¡n 30 năm làm nghề.

"Ná»­a đời ngÆ¡ ngác" là câu chuyện của những cố chấp và mong muốn về hạnh phúc vuông tròn cho con gái của bà Hai, người phụ nữ quê mùa, có của ăn của để nên ý thức quá rõ về tiền bạc. Trong khi ấy, Lê, cô con gái cả lại yêu anh chàng lái ghe mÆ°á»›n tên TÆ° Nhá»› rồi ná»­a Ä‘êm trốn mẹ về ở không vá»›i người ta. Và bi kịch bắt đầu.

Bà Hai sắp đặt mọi chuyện, báo công an chuyện con rể buôn thuốc lá lậu, ép gả con gái cho người trên phố chợ để con Ä‘i xuất cảnh. Và cÆ¡n hận kéo dài suốt cả cuá»™c đời của TÆ° Nhá»›, đến mức Út Lý - cô con út của bà Hai Ä‘ã dành cả thời thanh xuân của mình yêu TÆ° Nhá»›, nhÆ° má»™t sá»± bù đắp, vẫn chÆ°a làm anh nguôi ngoai. Phải đến khi vở diá»…n kết thúc, mâu thuẫn má»›i được hóa giải. Khi ấy, bà má»›i nhận chén nÆ°á»›c mời của cậu con rể bà không chịu thừa nhận. Khi ấy, dù tóc Ä‘ã bạc và răng Ä‘ã rụng, Út Lý má»›i có được má»™t mụn hạnh phúc nhỏ nhoi…

Xem vở diá»…n nhận ra người dá»±ng Ä‘ã rất dụng công. Và các nét diá»…n của diá»…n viên cÅ©ng được tiết chế, tá»›i mức người ta nhận ra nó nhÆ° cái cách của má»™t người lạ má»›i tá»›i nhận ra căn nhà có bàn tay vun quén của má»™t người phụ nữ tháo vát. Mọi thứ đều được chăm chút, không có dÆ°. Và sá»± xuất hiện của Ái NhÆ° trên sân khấu nhÆ° có má»™t uy lá»±c, kéo tất cả những diá»…n viên còn lại xoay quanh vòng cÆ°Æ¡ng tỏa của chị. Má»™t uy lá»±c mà không dá»… có, dù là vá»›i những diá»…n viên giỏi nghề nhất, tài năng nhất.

2. Trong suốt ba chục năm, ngoài những vai diá»…n, Ái NhÆ° viết và dá»±ng gần 30 vở kịch: "Khúc nhạc lòng của vị mục sÆ°", "Đùa vá»›i tình yêu", "Hợp đồng hôn nhân", "Trầu cau", "Bàn tay của trời", "Chuyện của Diá»…m", "Cho em 150 phút phiêu lÆ°u", "Hồn TrÆ°Æ¡ng Ba da hàng thịt", "Bóng thiên nga", "Hãy khóc Ä‘i em", "Thá»­ yêu lần nữa", "Màu của tình yêu", "Cảm Æ¡n mình Ä‘ã yêu em", "Ba người Ä‘àn ông họ Lôi", "Sông dài", "CÆ¡n mê cuối cùng"…và chÆ°a bao giờ thấy chị ngồi nói về những vở diá»…n của mình nhÆ° má»™t chiến công. Bởi vá»›i Ái NhÆ°, Ä‘ó là má»™t Ä‘am mê và chị Ä‘ang làm cho chính Ä‘am mê của mình.

Vá»›i sân khấu, chị được làm chính mình, được sống và được yêu trong không gian mà chị phải rất vất vả má»›i có được. Má»—i khi dá»±ng xong má»™t vở diá»…n, Ái NhÆ° nhÆ° người kiệt sức, về lại ngôi nhà của mình và bắt đầu… đổ bệnh. Chị từng tâm sá»± rằng, cứ nhìn thấy khuôn mặt chảy xệ của chị là chồng và các con chị biết chị sắp bệnh. Chị sẽ nằm nhà ba ngày, ăn bánh, uống nÆ°á»›c trà và ăn chén cÆ¡m dẻo, có mắm thật ngon và á»›t thật cay.

Rồi chị má»›i túc tắc trở lại, chậm chạp trong ná»—i cô Ä‘Æ¡n, trống rá»—ng. NhÆ° người vừa vượt qua má»™t cÆ¡n bão. Có lẽ vá»›i nhiều người, Ä‘ây là má»™t Ä‘iều gì Ä‘ó hÆ¡i… quá khi nói về công việc dá»±ng má»™t vở kịch. NhÆ°ng có xem Ái NhÆ° diá»…n và dá»±ng vở má»›i thấy, những Ä‘iều Ä‘ó hoàn toàn có thể chia sẻ.

Bởi chị quá cầu toàn, chị coi má»—i vở diá»…n ra đời nhÆ° má»™t cuá»™c sinh thành thật sá»±. Chỉ má»™t sÆ¡ suất nhỏ cÅ©ng làm chị không an lòng, mất ngủ. Suất diá»…n đầu tiên của "Ná»­a đời ngÆ¡ ngác" hạ màn, cả ê kíp ôm nhau trong cánh gà, trào nÆ°á»›c mắt. Ái NhÆ° ôm từng diá»…n viên của mình, nhÆ° má»™t sá»± tri ân, nhÆ° má»™t lời vá»— về… Ái NhÆ° kỹ lưỡng đến từng tấm vé mời.

Tôi vẫn nhá»› hoài những buổi chiều mÆ°a gió, Ái NhÆ° đứng ở phòng vé sân khấu Hoàng Thái Thanh, chờ từng người mà chị mời tá»›i xem các vở diá»…n của chị để Ä‘Æ°a vé tận tay. Chính chị ân cần nói, nếu thấy vở diá»…n có gì muốn góp ý, hãy nhắn tin hoặc email cho chị.

Má»™t thái Ä‘á»™ làm người khác thấy, Ái NhÆ° rõ ràng kiên định con đường Ä‘i của mình, tin vào sá»± kỹ lưỡng của mình, nhÆ°ng vẫn muốn tiếp cận khán giả theo nhiều cách, để nghe những lời nói thật. Điều này không dá»… tìm trong bối cảnh sân khấu hiện tại, người dá»±ng vở ồ ạt, diá»…n ào ào, nhÆ°ng ít ai chấp nhận được những lời phê bình, dù lời phê bình ấy có chân thành Ä‘i nữa…

3. Ái NhÆ° Ä‘ã từng Ä‘i qua quá nhiều vất vả để có được những gì chị coi là "của mình" nhÆ° hôm nay. Khi chị còn Ä‘ang học trường sân khấu, mẹ chị bắt chị phải xuất cảnh theo gia Ä‘ình Ä‘i nÆ°á»›c ngoài. Mẹ chị nhốt con gái vào trong nhà, không cho Ä‘i học, chị vẫn tìm cách để đến lá»›p.

Tình yêu thÆ°Æ¡ng con của mẹ chị không có lá»—i. NhÆ°ng chị Ä‘ã tìm má»™t con đường khác, để được ở lại. Chị lập gia Ä‘ình khá sá»›m. 23 tuổi phải lo lắng cho gia Ä‘ình, con cái, ná»—i chật vật khiến chị phải nghỉ học, Ä‘i bán bánh, bán cà phê ở nhà văn hóa Thanh Niên.

Ngày ấy ai cÅ©ng khó khăn và chị buá»™c phải loay hoay vá»›i cuá»™c sống ấy. NhÆ°ng rồi, chị khôn nguôi nhá»› nghề và khao khát được làm nghề. Để rồi, chị may mắn được má»™t nhạc sỹ giá»›i thiệu Ä‘i làm văn nghệ tại má»™t xí nghiệp may, chị dàn dá»±ng tiểu phẩm và các tiết mục văn nghệ được Ä‘ánh giá cao. Chị quyết định thi lại vào trường sân khấu, học đạo diá»…n. Rồi Ä‘i diá»…n, năm 1988, khi chị nhận được những vai diá»…n đầu tiên nhÆ° Kim Hoàng trong "Sân ga tình yêu" hay cô bé gái 8 tuổi trong  vở "Giải Ä‘á»™c đắc" trên sân khấu 5B Võ Văn Tần cÅ©ng là lúc con gái lá»›n của chị lên 8 tuổi.

NghÄ©a là người mẹ Ái NhÆ° hóa thân vào những vai đồng lứa vá»›i con gái của mình ngoài đời. Và từ Ä‘ó, Ái NhÆ° Ä‘ã trở thành má»™t diá»…n viên chuyên Ä‘óng những vai trẻ nhỏ, tạo ra phong cách riêng. NhÆ°ng vá»›i chị, ngoài nghề diá»…n, việc viết và dá»±ng vở má»›i là niềm say mê vô bờ bến.

Chị chuyên tâm cho mảng đề tài yêu thích, những tình yêu đẹp và buồn. "NhÆ°ng mẹ tôi rất kiên định. Mẹ mừng cho thành công của tôi, nhÆ°ng tá»›i khi mất, mẹ vẫn chÆ°a hề xem vở diá»…n nào mà tôi dàn dá»±ng. Đó cÅ©ng kể nhÆ° má»™t ná»—i buồn" - Ái NhÆ° từng chia sẻ nhÆ° vậy. Ái NhÆ° ngày hôm nay có má»™t chốn về ấm áp và bình an. Chị Ä‘ã sống mềm mại nhÆ°ng vững vàng và kiên định, mặc cho bão táp thị trường có xâm lấn vào sân khấu.

Chị Ä‘ã sống bằng tất cả những gì mình có và vắt hết mình cho những vai diá»…n. Chính vì thế, chÆ°a bao giờ chị phải băn khoăn nghÄ© lại, rằng nếu mình Ä‘ã nhÆ° con tằm nhả tÆ¡ cạn kiệt, thì còn gì để tá»±a nÆ°Æ¡ng, để bấu víu. Bởi Ä‘ó là tình yêu Ä‘ích thá»±c. Khi yêu người ta không toan tính và không cần Ä‘iều gì để bảo hiểm. Vá»›i sân khấu, Ái NhÆ° vẫn sung sức nhÆ° má»™t người Ä‘àn bà Ä‘ang yêu...

Thiên Ý

(Theo CAND)